ดร.โสภณ พรโชคชัย และคณะ
sopon@thaiappraisal.org :  facebook.com/dr.sopon

          ในวันศุกร์ที่ 7 ธันวาคม 2555 ผู้แทนมูลนิธิประเมินค่าทรัพย์สินแห่งประเทศไทย โดย ดร.โสภณ พรโชคชัย ประธานเจ้าหน้าที่บริหารมูลนิธิ และอาจารย์แคล้ว ทองสม รองประธานคณะกรรมการมูลนิธิ ได้ไปสำรวจพื้นที่บนเขายายเที่ยง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเขาใหญ่ ซึ่งในช่วงที่ผ่านมามีการบุกรุกที่ดินเป็นจำนวนมาก ทั้งนี้ก่อนหน้านี้ คือเมื่อวันจันทร์ที่ 3 ธันวาคม 2555 สภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ได้จัดสัมมนาเรื่อง “ปัญหาที่ดินเขายายเที่ยง ใครได้ ใครเสีย” ณ ห้องประชุมที่ว่าการอำเภอสีคิ้ว จังหวัดนครราชสีมา ได้พบเห็นปัญหาหลายประการจากชาวบ้าน ในที่นี้จึงเป็นผลสำรวจที่พบเห็นในเบื้องต้น เพื่อเป็นกรณีศึกษาปัญหาที่ดิน ภบท.5 ดังนี้:

          1. บนเขายายเที่ยง มีการก่อสร้างอาคารเป็นจำนวนมาก ทั้งสถานตากอากาศ (Resort) ให้เช่า โดยมีป้ายอยู่เป็นจำนวนมาก บ้านพักใหม่ๆ ของชาวบ้านเอง ซึ่งมีเป็นจำนวนมากที่เพิ่งย้ายเข้าอยู่อาศัยจากการซื้อที่ดินในภายหลัง ตลอดจนมัสยิดขนาดใหญ่ที่กำลังก่อสร้าง

ป้ายสถานตากอากาศมีอยู่มากมายบนเขายายเที่ยง

มัสยิดขนาดใหญ่กำลังก่อสร้างใกล้แล้วเสร็จ

          2. การบุกรุกที่ดินบนเขายายเที่ยงเกิดขึ้นมานานแล้ว จนภายหลังทางราชการจัดสรรที่ดินให้ผู้อยู่อาศัยได้อยู่กันอย่างเป็นระเบียบ อย่างไรก็ตามในปัจจุบัน มีการซื้อขายที่ดินในบริเวณจัดสรรที่อยู่อาศัย และมีการซื้อขายแบ่งแยกแปลงที่ดินบริเวณยอดเขาเพื่อสร้างรีสอร์ทหรือที่อยู่อาศัยกันเป็นจำนวนมาก

ที่ดินในหมู่บ้านก็มีการเปลี่ยนมือ ภาพถ่ายนี้ถ่ายในปี พ.ศ.2550 ปัจจุบันมีบ้านจำนวนมากกว่านี้แล้ว

การแบ่งแปลงที่ดินบนเขาด้านหลังติดผา ซึ่งมีลักษณะสวยงามเหมาะแก่การก่อสร้างที่พัก (ไร่ละ 750,000 บาท)

รีสอร์ทต่าง ๆ ที่มีอยู่มากมายบนเขายายเที่ยง

          3. ทุกวันนี้มีการประกาศ “ขายที่ดิน เขายายเที่ยง” เป็นจำนวนมาก ทั้งขายยกแปลงและแบ่งแยกจัดสรร ทั้งที่เป็นที่ดินที่ไม่มีเอกสารสิทธิ์ มีเพียงใบภาษีบำรุงท้องที่ หรือใบ ภบท.5 และให้ทางราชการโอนชื่อผู้ถือใบ ภบท.5 <1> เช่น ประกาศต่อไปนี้:

การประกาศขายที่ดินที่หาพบได้ใน google.com

          4. อย่างไรก็ตามที่ดิน ภบท.5 ไม่สามารถซื้อขายได้ นายมีชัย ฤชุพันธ์ ได้ให้คำอธิบายไว้ว่า “ภบท.๕ คือใบเสร็จรับเงิน ที่ทางราชการออกให้เมื่อมีคนเสียภาษีบำรุงท้องที่ เหมือนกับเวลามีคนเขาซื้อพัดลม แล้วทางร้านออกใบเสร็จรับเงินให้ หากคนนั้นเขาเอาใบเสร็จรับเงินมาขายให้คุณ คุณจะซื้อไหม ถ้าซื้อแล้วจะได้อะไร สิ่งที่ได้ก็คือใบเสร็จรับเงิน แต่อย่างไรก็ตามคนสมัยนี้นิยมทำอะไร ๆ ที่ไม่ต้องดูกฎหมาย เขาจึงซื้อขายกันออกเกลื่อนไป แล้วก็ทึกทักเอาเองว่าตัวเองเป็นเจ้าของที่ดิน” <2> “เมื่อคุณซื้อที่ดินอย่างนั้นแล้ว ความเดือดร้อนที่จะเกิดขึ้นในวันข้างหน้า (เมื่อรัฐมาเรียกที่ดินคืนหรือจับในฐานะบุกรุกที่ดินของรัฐ) ก็จะตกมาอยู่กับคุณ” <3> “การมีสิทธิครอบครองนั้นย่อมถูกแย่งได้ง่าย เพียงเข้ามาแย่งการครอบครองเพียงหนึ่งปี ก็เสียสิทธิครอบครองแล้ว” <4>

          5. ในการขายที่ดิน ผู้ขายอาศัยจุดขายคือ “หลบภัย วิกฤติโลกร้อน หนีน้ำท่วม เตรียมตัวกันหรือยัง” <5> และด้วยกระแสความเชื่อที่ไม่เป็นวิทยาศาสตร์ข้างต้น จึงทำให้ชนชั้นกลางและผู้มีรายได้สูงในกรุงเทพมหานครพากันเข้ามาซื้อที่ดินอย่างผิดกฎหมายเป็นจำนวนมาก ในช่วง 3-4 ปีที่ผานมา โดยเฉพาะเมื่อปีที่แล้วที่เกิดน้ำท่วม

          6. มีข้อสังเกตประการหนึ่งว่าบนเขายายเที่ยง มีระบบไฟฟ้าจากทางราชการอย่างทั่วถึง ตลอดจนถนนคอนกรีตและถนนลาดยาง ที่ส่วนมากอยู่ในสภาพดี นับเป็นการส่งเสริมโอกาสและอำนวยความสะดวกในการอยู่อาศัยในพื้นที่นี้

ระบบไฟฟ้ามีอย่างทั่วถึง และถนนส่วนใหญ่เป็นถนนคอนกรีตและราดยางอยู่ในสภาพดี

          7. แม้บนเขายายเที่ยง จะถูกบุกรุกขยายอาณาเขตออกไปเรื่อย ๆ แต่ก็มีเขตทหาร ซึ่งจากการสังเกตพบว่า ป่าไม้บริเวณเขตทหารยังอุดมสมบูรณ์ เพราะไม่ถูกบุกรุก แสดงให้เห็นว่า หากทางราชการใช้อำนาจตามกฎหมายในการจัดการป่าไม้ ป่าก็จะอยู่ในสภาพที่สมบูรณ์สำหรับลูกหลานไทยต่อไป โปรดดูภาพประกอบตามนี้

ป่าไม้ที่ยังอุดมสมบูรณ์ในเขตทหารที่ประชาชนไม่คิดบุกรุก

          8. สำหรับข้อเสนอแนะ ทางราชการควรให้ความรู้แก่ประชาชนว่าการซื้อที่ดิน ภบท.5 นี้เป็นสิ่งที่ไม่มีการรับรองสิทธิตามกฎหมาย และขอความร่วมมือกับท้องถิ่น ไม่ควรให้มีการเปลี่ยนชื่อผู้เสียภาษี ตลอดจนไม่ควรให้ความหวังแก่ประชาชนว่าจะออกโฉนดให้ ทั้งที่เป็นที่ดินสาธารณะที่คนไทยทุกคนเป็นเจ้าของร่วมกัน และนับเป็นความเสี่ยงในการครองครองที่ดินเปล่านี้