ดร.โสภณ พรโชคชัย <1>
ประธานกรรมการ ศูนย์ข้อมูลอสังหาริมทรัพย์ AREA.co.th <2>

การวิจัยยังขาดแคลน
          ตามข้อมูลของ วช. <3> พบว่า อัตราร้อยละของค่าใช้จ่ายบุคคลากรทางการวิจัยและพัฒนาต่อผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติในประเทศไทย เป็นเพียง 0.26% เท่านั้น ในขณะที่ประเทศที่มีอัตราสูงสุดคือสวีเดน (4.27%) ประเทศอุตสาหกรรมชั้นนำเช่น ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ สหรัฐอเมริกา เยอรมนี ไต้หวันและฝรั่งเศส ล้วนมีอัตราส่วนไม่ต่ำกว่า 2.2% แม้แต่จีน ฮ่องกง และมาเลเซียยังมีอัตราส่วนสูงกว่า คือ 1.23%, 0.55% และ 0.48% ตามลำดับ
          นอกจากนี้หากนับจำนวนนักวิจัยหรือบุคคลากรในส่วนวิจัยและพัฒนา (R & D, Research and Development) จะพบว่า ในจำนวนประชากร 10,000 คน ไทยจะมีนักวิจัยเพียง 2.9 คน ในขณะที่ประเทศชั้นนำเช่น กลุ่มสแกนดิเนเวีย กลุ่มประเทศอุตสาหกรรมชั้นนำ มีนักวิจัยไม่ต่ำกว่า 27.0 จากฐานประชากร 10,000 คนดังกล่าว หรือแม้แต่จีนและมาเลเซียยังมีสูงถึง 6.3 และ 4.3 คนตามลำดับ นี่แสดงว่าประเทศไทยเรายังเห็นความสำคัญของงานวิจัยน้อยมาก

ด้านสว่างและด้านมืด
          ด้านสว่างแห่งความหวังของนักวิจัยก็คือ การพยายามทำงานให้ได้ผลงาน ให้เป็นที่ประจักษ์เพื่อให้เกิดโอกาสการพัฒนา ซึ่งการนี้ทางราชการโดย วช. และหน่วยงานอื่น ๆ ก็พยายามส่งเสริม รวมทั้งการยกระดับรายได้ของนักวิจัยให้มีเพียงพอกับการยังชีพและยังได้รับเกียรติในแง่มุมต่าง ๆ อย่างไรก็ตามการเป็นนักวิจัยที่ดีอยู่ที่ “ใจรัก” ด้วย การจะจูงใจแต่ด้วยเงินหรือ “กล่อง” แบบเหมารวมอาจไม่ได้ 
          แต่สำหรับด้านมืดก็คือ ในวงการวิจัยต่าง ๆ ก็มีการ “ลอก” การใช้เด็กทำงาน กลายเป็น “ควายในห้องแอร์” โดยไม่ได้รู้สภาพความเป็นจริง เป็นผู้มีตำแหน่งทางวิชาการจอมปลอม โดยไม่รู้จริง หรือกลายเป็นเจ้ากูไป และสุดท้ายตัวเองก็กลายเป็นเครื่องกีดขวางความเจริญของนักวิจัยรุ่นเยาว์
          บางคนพยายามใช้ความเป็นนักวิจัย หรือนักวิชาการเพื่อเป็นอาภรณ์การไต้เต้าทางอาชีพ ทำไประดับหนึ่งก็เลิก เพราะบรรลุเป้าหมายในการไต่เต้าแล้ว และหรืออ้างว่าไม่สามารถก้าวหน้าตามวิชาชีพได้ ข้อนี้อาจเป็นทั้งข้อเท็จจริงและข้ออ้าง ความจริงที่น่าขมขื่นก็คือ “ปากเป็นเอก เลขเป็นโท” ดังนั้นในแง่มุมหนึ่ง เราก็ต้องพยายามทำให้ “เลข” มีความสำคัญมากขึ้น การใช้บุคลากรนักวิจัยหรือนักวิชาชีพไปทำงานบริหาร อาจเป็นผลเสีย ทำให้ขาดนักวิจัย หมอ หรือผู้ชำนาญการไป 1 คน แต่อาจไม่ได้นักบริหารที่ไม่ดีเพียงพอ

เงินทุนวิจัย
          เราคงจะเห็นว่า นักวิทยาศาสตร์มากหลายต่างพึ่งรัฐบาลและวิสาหกิจขนาดใหญ่ในการสนับสนุนงานวิจัย หาไม่แล้วก็ ง่อยเปลี้ยเสียขา เช่นในหนังเรื่อง Contact ที่เกือบถูกตัดงบวิจัยเกี่ยวกับการติดต่อกับมนุษย์ต่างดาว <4> หรือ เรื่อง Spiderman ภาคแรกที่นักวิทยาศาสตร์ได้กลายเป็นผู้ร้ายตัวยงเมื่อถูกตัดงบวิจัย <5> เป็นต้น
          เราควรทำให้งานวิจัยเป็นงานที่ใช้ประโยชน์ได้จริง และเมื่อนั้นก็จะได้รับการสนับสนุนโดยไม่ต้องไปง้องอนขอเงินบริจาคจากใครให้เสียศักดิ์ศรี สิ่งหนึ่งที่จะทำให้เรามีศักดิ์ศรีได้ก็คือ ความตั้งใจจริงในการสำรวจวิจัยของเราเอง ถ้าเรามีศรัทธาอันแรงกล้า เราก็ยังจะมีไฟอยู่เสมอ แม้ในภาวะที่ไม่เอื้ออำนวยด้านเงินทุน การที่เอะอะจะโทษว่าไม่มีแหล่งทุนอุปการะ ก็ออกจะเป็นคำแก้ตัวที่นับวันจะฟังขึ้นได้ยาก
          AREA ทำงานสำรวจวิจัยที่ยืนได้ด้วยขาของตนเอง เราสำรวจโครงการอสังหาริมทรัพย์ภาคสนามทั่วประเทศ และดำเนินการมาต่อเนื่อง เราเก็บเงินค่าสมาชิกสำหรับผู้ประกอบการในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑลคนละ 55,000 บาท ปีหนึ่งเก็บค่าสมาชิกได้ไม่เกิน 5 ล้านบาท แต่เราก็ยังทำ แม้จะขาดทุน แต่ผลงานวิจัยนี้สร้างชื่อเสียงให้เรา ทำให้เราได้งานศึกษาเฉพาะรายทำ ทำให้เราใช้เป็นฐานข้อมูลไปต่อยอดทำการศึกษาอื่นที่เกี่ยวเนื่อง เราจึงสามารถดำเนินงานอยู่ได้มานับสิบ ๆ ปี
          ในทางตรงกันข้าม ถ้างานวิจัยใด ๆ ที่ไม่มีผลประโยชน์ต่อประชาชน ทำไปเพื่อยกระดับฐานะทางวิชาการส่วนตัว งานวิจัยเหล่านั้นก็มีค่าอย่างจำกัด และการร้องแรกแหกกระเชอว่าไม่ได้รับการสนับสนุนก็เป็นการร้องที่ไม่ได้ยืนอยู่บนพื้นฐานที่เป็นธรรม

เครื่องมือวัดความเจริญ
          จากตัวอย่างประเทศต่าง ๆ ที่มีนักวิจัยในปริมาณที่มากกว่าเรา (ซึ่งแน่นอนย่อมมีระดับคุณภาพที่สูงกว่าเราไปด้วย) เขาก็เจริญกว่าประเทศของเรา ประเทศใดที่บริหารด้วยข้อมูล ด้วยการสำรวจวิจัย ไม่ใช่ด้วยการลอกเลียนแบบอย่างมืดบอด ประเทศนั้นก็มักจะเจริญ มีการวางแผนที่มีประสิทธิภาพ แต่ถ้าประเทศใดอาศัยแต่ลางสังหรณ์หรือนึกคิดเอาตามอำเภอใจ ความเจริญย่อมไม่มี
          ในอีกแง่มุมหนึ่ง การที่ประเทศเรายังควรจะเจริญมากกว่านี้ ก็แสดงว่า นักวิจัยผู้ใหญ่ของเราส่วนหนึ่งอาจเป็น “หัวหลักหัวตอ” มีแต่ชื่อเสียงจอมปลอม หาไม่แล้ว ก็น่าจะสามารถผลักดันให้ผู้คน สังคมและผู้บริหารประเทศเห็นความสำคัญของการวิจัยด้วยการดำเนินการวิจัยที่มีประโยชน์ต่อส่วนรวม ไม่ใช่เพื่อการยกระดับฐานะทางวิชาการที่ไร้ความหมายต่อสังคม

เราคนไทยต้องรู้ดีกว่าต่างชาติ
          ในการวิจัยทางสังคมศาสตร์ เราคนไทยจะยอมให้ต่างชาติมารู้ดีกว่าไทยไม่ได้ นี่ไม่ใช่เป็นแค่เรื่องศักดิ์ศรี แต่เป็นเรื่องจริงที่โดยพื้นฐานแล้ว ต่างชาติอาจมารู้ในระดับหนี่งในระยะเวลาหนึ่ง ถึงเวลาเขาก็ไป แต่เราคนไทย ที่อยู่อาศัยตลอดชีวิต และมุ่งหวังจะพัฒนาธุรกิจและสังคมให้ดีขึ้น ต้องรู้และรู้จริงยิ่งกว่า จะยอมให้ต่างชาติมารู้ดีกว่าเราไม่ได้เด็ดขาด ตราบเท่าที่เราไม่ใช่นักวิจัยหรือนักวิชาการจอมปลอม มีเพียงคนต่างชาติที่มีใจเป็นไทยเท่านั้นที่เราสามารถ “ซูฮก” ได้เช่น ศาสตราจารย์ศิลป์ พีรศรี <6> ที่แม้กายเป็นฝรั่ง แต่ใจเป็นไทย
          อย่าลืม “อย่าเห็นขี้ฝรั่งหอม”